Co to jest zapalenie ścięgna Achillesa?
Zapalenie ścięgna Achillesa, znane również jako tendinopatia ścięgna Achillesa, to stan zapalny lub degeneracyjny dotyczący ścięgna łączącego mięśnie brzuchaty i płaszczkowaty łydki z kością piętową. Jest to największe i najsilniejsze ścięgno w ludzkim ciele, odgrywające kluczową rolę w ruchach takich jak chodzenie, bieganie czy skakanie. Zapalenie ścięgna Achillesa może prowadzić do znacznego dyskomfortu, ograniczenia ruchomości, a w skrajnych przypadkach do zerwania ścięgna.
Przyczyny zapalenia ścięgna Achillesa
Główną przyczyną zapalenia ścięgna Achillesa jest przeciążenie mechaniczne wynikające z nadmiernej lub niewłaściwej aktywności fizycznej. Do najczęstszych czynników ryzyka należą:
- Nadmierna aktywność fizyczna: Intensywne bieganie, szczególnie na twardych nawierzchniach, bez odpowiedniego przygotowania czy rozgrzewki.
- Błędy treningowe: Nagłe zwiększenie intensywności lub długości treningów bez stopniowej adaptacji organizmu.
- Nieodpowiednie obuwie: Buty bez właściwej amortyzacji lub wsparcia łuku stopy mogą zwiększać obciążenie ścięgna.
- Wady biomechaniczne: Nadpronacja stopy, różnica w długości kończyn dolnych czy nieprawidłowa technika biegu.
- Choroby ogólnoustrojowe: Takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa czy choroby metaboliczne mogą predysponować do uszkodzeń ścięgna.
- Wiek i płeć: Zapalenie ścięgna Achillesa częściej występuje u mężczyzn w wieku 30-50 lat.
Objawy i diagnostyka
Zapalenie ścięgna Achillesa https://wkladki-ortopedyczne-krakow.pl/ objawia się różnorodnymi symptomami, które mogą narastać stopniowo lub pojawić się nagle:
- Ból w okolicy ścięgna: Początkowo może być odczuwany jako dyskomfort po wysiłku, z czasem staje się bardziej intensywny i przewlekły.
- Sztywność i ograniczenie ruchomości: Szczególnie zauważalne rano lub po okresie bezruchu.
- Obrzęk i zgrubienie ścięgna: Może być widoczne gołym okiem lub wyczuwalne palpacyjnie.
- Trzeszczenie: Uczucie skrzypienia czy chrzęstu podczas ruchu stopy.
Diagnostyka opiera się na:
- Wywiadzie medycznym: Obejmuje ocenę czynników ryzyka i charakteru objawów.
- Badaniu fizykalnym: Lekarz ocenia bolesność, obrzęk, zakres ruchu i siłę mięśniową.
- Badaniach obrazowych:
- Ultrasonografia (USG): Pozwala ocenić strukturę ścięgna, wykryć zmiany degeneracyjne czy obecność płynu.
- Rezonans magnetyczny (MRI): Stosowany w trudniejszych przypadkach dla dokładniejszej oceny uszkodzeń.
Metody leczenia
Leczenie zapalenia ścięgna Achillesa jest wieloetapowe i zależy od stopnia zaawansowania zmian:
- Odpoczynek: Unikanie aktywności nasilających ból, czasowe ograniczenie obciążenia kończyny.
- Farmakoterapia:
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ): Stosowane doustnie lub miejscowo w celu redukcji stanu zapalnego i bólu.
- Iniekcje kortykosteroidów: Rzadko stosowane ze względu na ryzyko osłabienia ścięgna.
- Fizjoterapia:
- Ćwiczenia ekscentryczne: Udowodniono ich skuteczność w regeneracji i wzmocnieniu ścięgna.
- Masaż poprzeczny: Pomaga w redukcji napięcia i poprawie ukrwienia.
- Terapia manualna: Korekcja wad postawy i biomechaniki ruchu.
- Terapie wspomagające:
- Terapia falą uderzeniową (ESWT): Stymuluje procesy naprawcze w tkankach.
- Laseroterapia, ultradźwięki: Wspomagają regenerację i redukują stan zapalny.
- Ortezy i wkładki ortopedyczne: Korygują wady stopy, zapewniają wsparcie i odciążenie ścięgna.
- Leczenie operacyjne:
- Rozważane w przypadkach braku poprawy po długotrwałym leczeniu zachowawczym.
- Polega na usunięciu zmienionych chorobowo tkanek i ewentualnej rekonstrukcji ścięgna.
Rehabilitacja i profilaktyka
Rehabilitacja jest kluczowym elementem procesu leczenia i zapobiegania nawrotom:
- Indywidualny program ćwiczeń: Opracowany przez fizjoterapeutę, obejmuje ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie łydki oraz ścięgna Achillesa.
- Edukacja pacjenta: Dotycząca prawidłowej techniki wykonywania ćwiczeń, ergonomii ruchu i znaczenia regeneracji.
- Modyfikacja aktywności fizycznej: Stopniowe zwiększanie obciążeń, unikanie nagłych zmian intensywności treningów.
- Dbałość o odpowiednie obuwie: Buty z dobrą amortyzacją i wsparciem łuku stopy.
- Regularne rozciąganie: Zapobiega sztywności mięśni i ścięgien.
Profilaktyka obejmuje również:
- Unikanie przeciążenia ścięgna: Zwłaszcza w przypadku powrotu do aktywności po dłuższej przerwie.
- Kontrolę masy ciała: Nadwaga zwiększa obciążenie stawów i ścięgien.
- Regularne badania kontrolne: Szczególnie u osób z predyspozycjami do schorzeń układu ruchu.
Kiedy skonsultować się z lekarzem?
Nie należy bagatelizować objawów zapalenia ścięgna Achillesa. Skonsultuj się z lekarzem, gdy:
- Ból i dyskomfort utrzymują się mimo odpoczynku i domowych metod leczenia.
- Objawy nasilają się lub pojawiają się nowe, takie jak obrzęk czy zaczerwienienie.
- Dolegliwości uniemożliwiają wykonywanie codziennych czynności lub aktywności fizycznej.
- Pojawia się nagły, ostry ból w okolicy ścięgna: Może to świadczyć o częściowym lub całkowitym zerwaniu ścięgna.
Wczesne rozpoznanie i leczenie zapalenia ścięgna Achillesa zwiększa szanse na pełny powrót do zdrowia i minimalizuje ryzyko powikłań. Ignorowanie objawów może prowadzić do przewlekłych problemów i konieczności interwencji chirurgicznej.
Zapalenie ścięgna Achillesa to poważne schorzenie, które wymaga odpowiedniej uwagi i leczenia. Poprzez zrozumienie przyczyn, objawów i metod terapii, można skutecznie zarządzać tym stanem i zapobiegać jego nawrotom. Pamiętaj o znaczeniu profilaktyki i konsultacji z profesjonalistami w przypadku pojawienia się niepokojących symptomów.